Thời trang Việt Nam đang trở thành tâm điểm của cuộc đua trên các sàn thương mại điện tử (TMĐT) với mục tiêu thu hút sự chú ý từ hàng triệu người tiêu dùng. Tuy nhiên, các thương hiệu nội địa phải đối mặt với sự cạnh tranh khốc liệt từ các thương hiệu thời trang nhanh (fast fashion) của Trung Quốc. Để nắm bắt thị phần, các thương hiệu này đã phải thể hiện sự chủ động và nhạy bén hơn.
Sự thâm nhập nhanh chóng của thời trang tuần hoàn
Thống kê từ Metric, một nền tảng chuyên phân tích thống kê dữ liệu TMĐT, cho thấy trong khoảng thời gian từ 1-9-2022 đến 31-8-2023, tổng doanh thu ngành thời trang trên các sàn TMĐT đạt khoảng 38.500 tỉ đồng, với hơn 365 triệu sản phẩm được giao thành công. Đây là con số tăng 174% so với cùng kỳ năm 2022, nhờ vào việc ra mắt TikTok Shop. Sự gia tăng số lượng sàn TMĐT cũng đã tạo đà thúc đẩy tăng trưởng và cạnh tranh tích cực trong ngành này.
Trong vòng một tháng gần đây (từ 10-8-2023 đến nay), doanh số trên sàn Shopee đã đạt khoảng 14.000 tỉ đồng. Trong đó, doanh số ngành hàng sắc đẹp dẫn đầu với khoảng 2.400 tỉ đồng, tiếp đến là danh mục nhà cửa và đời sống với khoảng 1.800 tỉ đồng. Ngành thời trang nữ xếp thứ ba với doanh số ước tính 1.500 tỉ đồng, trong khi ngành thời trang nam chỉ đạt khoảng 500 tỉ đồng.
Thống kê của Metric từ 1-9-2022 đến 31-8-2023 về doanh số ngành hàng thời trang trên sàn TMĐT. Ảnh: Metric cung cấp
Theo ông Nguyễn Mạnh Tấn, Giám đốc Marketing của Haravan, một nền tảng quản lý kinh doanh và cung cấp các giải pháp bán hàng đa kênh, ngành hàng thời trang luôn thu hút trên thị trường bởi vì quần áo online luôn có sức hút với người tiêu dùng. Có ba nguyên nhân chính để giải thích điều này. Thứ nhất, thời trang online mang đến đa dạng mẫu mã phù hợp với mọi nhu cầu. Thứ hai, việc mua sắm trực tuyến tiện lợi không phụ thuộc vào khoảng cách địa lý. Cuối cùng, thời trang online thường có giá rẻ, bởi vì có hàng chục ngàn nhà bán hàng thời trang trong nước và quốc tế cạnh tranh để bán hàng. Ông Tấn nhấn mạnh rằng còn có nhiều nguyên nhân khác như thời trang giúp người tiêu dùng tự tin hơn và đẹp hơn, hoặc chỉ đơn giản là để kết nối với thần tượng yêu thích thông qua việc quảng cáo cho thương hiệu đó.
Thời trang giá rẻ "thịnh hành"
Ngoài việc kinh doanh trên các sàn TMĐT, các thương hiệu cũng có thể tìm kiếm lợi nhuận từ bán hàng đa kênh. Một khảo sát của Haravan cho thấy các sàn TMĐT tiêu biểu chiếm gần 60% doanh số trực tuyến của các nhà bán hàng đa kênh. Tuy nhiên, tỉ suất lợi nhuận của hai kênh Facebook và Instagram của doanh nghiệp thời trang Việt cao hơn cả. Điều này bởi vì các doanh nghiệp này không phải trả phí chiết khấu cho sàn và không cạnh tranh trực tiếp về giá trước khách hàng.
Chị Vân Anh Đỗ, CEO của hãng thời trang VAS (Vananhscarlet Design), cho biết VAS đã tập trung mạnh vào kinh doanh online và TMĐT trong những năm gần đây. Hiện nay, doanh thu online chiếm tới 70% doanh số của thương hiệu. Với kinh nghiệm 10 năm trong lĩnh vực này, chị Đỗ nhận thấy rằng online là một kênh bán hàng tiềm năng, với khả năng tương tác và kết nối với hàng chục ngàn khách hàng chỉ trong một phiên livestream.
"Chúng ta đang chứng kiến sự thay đổi mạnh mẽ trong thói quen mua sắm của người tiêu dùng. Các cửa hàng truyền thống trở nên ít hiệu quả hơn. Khách hàng trẻ sở hữu khả năng sử dụng thiết bị điện tử tốt và họ rất giỏi trong việc đánh giá sản phẩm. Thời trang Việt Nam đang theo kịp xu hướng của thế giới", chị nói.
Doanh nghiệp nội địa tìm cơ hội
Mặc dù doanh thu của ngành thời trang trên sàn TMĐT đang tăng nhanh, thị trường thời trang Việt Nam vẫn khá phân mảnh. Nhiều thương hiệu Việt Nam đã tồn tại từ lâu song cũng có không ít doanh nghiệp trẻ mới thành lập trong vòng 2-3 năm gần đây. Theo khảo sát của Haravan, số lượng doanh nghiệp mới trong ngành thời trang tăng chậm hơn 20% so với những năm trước đó. Nhiều thương hiệu thời trang Việt cũng đã phải đóng cửa do không chịu được sự cạnh tranh về giá từ các thương hiệu khác, bao gồm cả những thương hiệu từ Trung Quốc.
Giá bán trung bình của mỗi chiếc áo từ các thương hiệu nội địa trên sàn TMĐT đã giảm từ khoảng 250.000 - 300.000 đồng năm 2022 xuống còn từ 130.000 - 180.000 đồng năm 2023, trong khi chất lượng vẫn phải đảm bảo tương đương.
Thống kê cũng chỉ ra rằng thời trang nữ vẫn chiếm phần lớn doanh số trong ngành, tiếp đến là thời trang nam và trẻ em. Các thương hiệu trong nước phải cạnh tranh trực tiếp với thời trang Trung Quốc giá rẻ. Tuy nhiên, nhiều đơn vị thông minh đã đạt doanh số cao. Top 5 thương hiệu Việt có doanh số cao nhất trên 5 sàn trong một năm như OEM, Coolmate, Levents, Yody, Nous... chiếm khoảng 783 tỉ đồng, tức chỉ chiếm 2% so với tổng doanh số trên sàn.
Mua sắm thời trang từ hãng nội đến hãng ngoại tại các trung tâm thương mại. Ảnh: ATPsoftware
Ông Nguyễn Mạnh Tấn cho rằng thương hiệu Việt đa phần gặp khó khăn khi cạnh tranh với đối thủ lớn từ nước ngoài. Chẳng hạn, nguyên phụ liệu sản xuất may mặc cho thời trang phần lớn được nhập khẩu từ Trung Quốc. Các thương hiệu Trung Quốc có sẵn lợi thế về mẫu mã và số lượng sản xuất phục vụ thị trường toàn cầu. Giá thành và thời gian vận chuyển xuyên biên giới không còn là rào cản cho việc thâm nhập thị trường thời trang trên TMĐT Việt Nam, thậm chí còn kích thích người dân mua hàng quốc tế vì giá rẻ, đa dạng sản phẩm và dịch vụ phù hợp với mọi nhu cầu.
Ông cũng cho biết rằng các nghiệp vụ, kiến thức và kỹ năng kinh doanh trên TMĐT đã phát triển từ lâu, ví dụ như công nghệ livestream, thiết kế hình ảnh hay AI tư vấn bán hàng. Các thương hiệu Việt cần thời gian để cải thiện chiến lược kinh doanh ngắn hạn và phát triển dài hạn. Dựa trên thế mạnh của mình, họ nên nắm bắt xu hướng người tiêu dùng trong tương lai 3 năm tới để phát triển vững mạnh hơn. Điều này bao gồm việc tích hợp yếu tố thời trang xanh và thương hiệu thân thiện với môi trường để tạo thêm giá trị cho cộng đồng, cũng như mang đến sự thiện cảm đối với khách hàng.
Chia sẻ với KTSG Online, chị Vân Anh Đỗ từ hãng thời trang nữ VAS cho biết chúng tôi đang cố gắng tạo ra sự khác biệt để thích ứng với thị trường đang gặp khó khăn. Chất lượng cao luôn là một trong những ưu tiên hàng đầu của chúng tôi.
Mua sắm thời trang từ hãng nội đến hãng ngoại tại các trung tâm thương mại. Ảnh: Tư liệu
Tuy nhiên, các thương hiệu Việt cũng cần thời gian để định hướng lại chiến lược kinh doanh ngắn hạn và phát triển dài hạn. Từ những thế mạnh của mình, họ nên nắm bắt xu hướng người tiêu dùng trong tương lai 3 năm tới để phát triển vững mạnh hơn. Điều này bao gồm việc tích hợp yếu tố thời trang xanh và thương hiệu thân thiện với môi trường để tạo thêm giá trị cho cộng đồng, cũng như mang đến sự thiện cảm đối với khách hàng.
Dựa trên những đánh giá từ các chuyên gia trong ngành, doanh nghiệp thời trang có thể tìm kiếm cơ hội hợp tác với KOC (Chuyên gia truyền thông nội dung) trên mạng xã hội như Meta, Tiktok. Điều này phù hợp với sản phẩm, khách hàng và cái tôi của thương hiệu để mở rộng sự tiếp cận. Hiện nay, nhóm KOC dưới 50.000 người theo dõi có giá thành quảng cáo phù hợp và dễ hợp tác để bán sản phẩm và nhận thù lao theo doanh số bán hàng. Doanh nghiệp thời trang có thể triển khai hàng trăm KOC cùng một lúc với mức chi phí vừa đủ. Họ cũng nên tham gia tích cực vào các chương trình livestream bán hàng trên các sàn TMĐT, đưa ra những sản phẩm với mức ưu đãi tốt kèm số lượng giới hạn. Ngoài ra, việc xây dựng thương hiệu đa kênh từ website, Facebook, Tiktok, sàn TMĐT... cũng giúp tiếp cận và thu hút khách hàng từ khắp nơi.
Mặc dù còn nhiều thách thức, nhưng thị trường thời trang trực tuyến tại Việt Nam đang có tiềm năng phát triển mạnh mẽ. Các thương hiệu Việt cần thể hiện sự sáng tạo và linh hoạt để vượt qua cạnh tranh, đồng thời tận dụng sự phát triển của công nghệ và kinh nghiệm từ các đối thủ để tạo ra những sản phẩm và trải nghiệm tốt hơn cho người tiêu dùng.
